wtorek, 19 stycznia 2010

Na kartach historii - Mińsk cz. IV (XX w - I wojna światowa i międzywojnie)


Już w początkach XX wieku liczba mieszkańców miasta przekracza 10 tysięcy. Wśród nich duży odsetek stanowią wierni wyznania mojżeszowego (ponad 4000). W okresie I wojny światowej do miasta została przyłączona wieś Goździk. W latach tych Mińsk Mazowiecki, bo taką nazwę miasto otrzymało w 1916 roku, stał się areną wielu bitew, które przeszły do historii. Do takich wydarzeń można zaliczyć nie wątpliwie rozbrojenie niemieckiego okupanta na terenie miasta. Wydarzenie to miało miejsce 11 listopada 1918 roku i walnie przyczyniło się do odzyskania przez Polskę niepodległości. Innym istotnym wydarzeniem, którego ostatnie epizody rozgrywały się na terenach Mińska była Bitwa Warszawska. Tu bowiem spotkały się wojska marszałka Piłsudskiego i generała Hallera, które późnym wieczorem 17 sierpnia 1920 roku wyzwoliły miasto spod rosyjskiej okupacji.

W międzywojnia miasto po raz kolejny przeżywało rozwój gospodarczy. Miasto zostało w większości zelektryfikowane, na co ogromny wpływ miało wybudowanie w Mińsku elektrowni. Rozwijało się szkolnictwo, wybudowano między innymi nową szkołę podstawową i nowe liceum. Z tych lat pochodzą również budynki starostwa oraz Wydziału Powiatowego. W mieście kwitła kultura i sport, powstała biblioteka kina „Iluzjon” oraz „Polonia”, prężnie działała także sekcja kolarska Mazowieckiego Towarzystwa Kolarskiego. Miasto uzyskało charakter rzemieślniczo – handlowy. Zatrudnienie można było znaleźć w dwóch dużych zakładach na terenie Mińska. Były nimi Fabryka Rudzkiego oraz Zakłady Przemysłu Metalowego I. Fogelnesta w nieodległych Stojadłach. Poza nimi funkcjonowało kilkadziesiąt mniejszych przedsiębiorstw, możliwy był także dojazd do pracy w Warszawie, dzięki pociągom elektrycznym, które zaczęły kursować na tej trasie już w 1937 roku. Terytorialnie miasto zaczęło się rozwijać w kierunku północno – wschodnim, przyłączono np. dzielnicę „Miasto – Ogród Mińsk” (obecne Nowe Miasto, którego mam przyjemność być mieszkańcem), żwirownię, koszary oraz Kolonię Stasinów oraz Pohulanki C i D. 12 września 1939 roku miasto zostało zajęte przez Niemców. Już następnego dnia doszło do potyczki wojsk niemieckich z wojskami generała Andersa. Miasta nie udało się wyzwolić.